Serce psa jest niezwykle precyzyjnym narządem, którego prawidłowa praca warunkuje sprawne funkcjonowanie całego organizmu. Jego rytm jest ściśle kontrolowany przez układ bodźcoprzewodzący i w stanie spoczynku u zdrowego psa wynosi średnio od 60 do 120 uderzeń na minutę, w zależności od wielkości zwierzęcia.
Tachykardia, czyli zbyt szybka akcja serca, to stan, w którym liczba uderzeń przekracza fizjologiczne normy. Choć u psa przyspieszone tętno może pojawić się chwilowo np. pod wpływem stresu czy wysiłku, to utrzymująca się tachykardia jest poważnym sygnałem ostrzegawczym.
Co to jest tachykardia?
Tachykardia to zaburzenie rytmu serca polegające na zbyt szybkim biciu serca w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Może mieć charakter nadkomorowy (pochodzący z przedsionków serca) lub komorowy (pochodzący z komór). Tachykardia komorowa jest szczególnie groźna, ponieważ może prowadzić do migotania komór, zatrzymania krążenia i nagłej śmierci psa.
Nie zawsze jednak przyspieszona akcja serca oznacza chorobę – organizm psa naturalnie reaguje w ten sposób na wysiłek fizyczny, emocje czy podwyższoną temperaturę ciała. Problem zaczyna się wtedy, gdy tachykardia występuje bez wyraźnej przyczyny i towarzyszą jej inne objawy kliniczne.
Przyczyny tachykardii u psów
Tachykardia u psa może mieć różne podłoże. Część z nich jest przejściowa i związana z reakcją fizjologiczną, inne wskazują na poważne schorzenia. Do najczęstszych przyczyn należą:
- Fizjologiczne: wysiłek fizyczny, stres, pobudzenie emocjonalne, strach, ból, wysoka temperatura otoczenia.
- Kardiologiczne: kardiomiopatia rozstrzeniowa, zapalenie mięśnia sercowego, wady wrodzone serca, choroby zastawek, niewydolność serca.
- Metaboliczne i hormonalne: nadczynność tarczycy, zaburzenia elektrolitowe (hipokaliemia, hipomagnezemia), odwodnienie, gorączka.
- Toksyczne i jatrogennne: zatrucia lekami (np. niektórymi środkami przeciwbólowymi czy sterydami), substancjami toksycznymi lub działanie niepożądane leków przeciwarytmicznych.
- Nowotworowe: guzy serca lub zmiany uciskające struktury klatki piersiowej.
Rozpoznanie przyczyny tachykardii jest kluczowe, ponieważ to od niej zależy dalsze postępowanie i rokowanie.
Objawy tachykardii u psa
Objawy tachykardii mogą być bardzo różne – od subtelnych zmian w zachowaniu po wyraźne objawy niewydolności krążenia. U części psów przyspieszone bicie serca nie powoduje od razu widocznych symptomów, ale długotrwała tachykardia zawsze negatywnie wpływa na pracę mięśnia sercowego i ukrwienie narządów.
Do najczęstszych objawów należą:
- przyspieszony, płytki oddech, duszność,
- osłabienie, szybka męczliwość, nietolerancja wysiłku,
- niepokój, nadmierne pobudzenie lub odwrotnie – apatia,
- bladość lub zasinienie błon śluzowych,
- omdlenia, chwilowe utraty przytomności,
- kaszel (szczególnie nocny lub po wysiłku),
- nagłe zasłabnięcia, które mogą przypominać padaczkę.
Warto zwrócić uwagę na to, że tachykardia nie zawsze jest zauważalna przez opiekuna w warunkach domowych. Dlatego regularne badania kontrolne u lekarza weterynarii, szczególnie u psów starszych i ras predysponowanych do chorób serca, są niezwykle ważne.
Diagnostyka tachykardii
Rozpoznanie tachykardii wymaga dokładnego badania klinicznego i szeregu badań dodatkowych. Podstawą jest osłuchiwanie serca, które pozwala ocenić jego rytm i częstotliwość. W celu dokładnej analizy niezbędne są jednak badania specjalistyczne:
- elektrokardiogram (EKG) – rejestruje impulsy elektryczne serca, pozwala odróżnić tachykardię komorową od nadkomorowej,
- monitoring holterowski – 24-godzinne EKG, przydatne do wychwycenia arytmii pojawiających się okresowo,
- echo serca (USG serca) – ocenia budowę serca, funkcjonowanie zastawek, kurczliwość mięśnia sercowego,
- badania laboratoryjne – morfologia, biochemia, poziom elektrolitów, badania hormonalne (zwłaszcza tarczycy),
- w niektórych przypadkach – zdjęcia RTG klatki piersiowej lub rezonans magnetyczny.
Tylko pełna diagnostyka pozwala ustalić, czy tachykardia jest wynikiem choroby serca, czy też objawem wtórnym innego schorzenia.
Leczenie tachykardii u psa
Leczenie tachykardii zależy przede wszystkim od jej rodzaju i przyczyny. W przypadkach tachykardii fizjologicznej nie jest wymagane żadne leczenie – wystarczy wyeliminować czynnik wywołujący (np. stres, wysiłek, przegrzanie).
W tachykardii patologicznej stosuje się:
- leczenie farmakologiczne – leki przeciwarytmiczne (np. lidokaina w tachykardii komorowej), beta-blokery, leki regulujące przewodnictwo i pracę mięśnia sercowego,
- leczenie przyczynowe – terapia choroby podstawowej (np. leczenie nadczynności tarczycy, wyrównywanie elektrolitów, terapia infekcji),
- wsparcie żywieniowe – dieta kardiologiczna z odpowiednią zawartością tauryny, karnityny i kwasów tłuszczowych omega-3,
- w ciężkich przypadkach – implantacja stymulatora serca (rozrusznika), szczególnie przy tachyarytmiach groźnych dla życia.
Leczenie tachykardii zawsze wymaga indywidualnego podejścia i stałej kontroli kardiologicznej.
Rokowanie i profilaktyka
Rokowanie w tachykardii u psa jest zróżnicowane. W przypadku tachykardii fizjologicznej czy łagodnych zaburzeń nadkomorowych – dobre. Natomiast tachykardia komorowa, zwłaszcza przewlekła, wiąże się z ryzykiem nagłej śmierci i wymaga intensywnego leczenia.
Profilaktyka opiera się na regularnych kontrolach weterynaryjnych, badaniach EKG i echo serca u psów w starszym wieku lub ras obciążonych genetycznie chorobami kardiologicznymi (dobermany, boksery, buldogi angielskie, cavalier king charles spaniele). Ogromne znaczenie ma także odpowiednia dieta i aktywność fizyczna dostosowana do stanu zdrowia psa.
Podsumowanie
Tachykardia u psa to poważny sygnał, że organizm nie funkcjonuje prawidłowo. Choć czasem jest to naturalna reakcja na wysiłek czy emocje, jej utrzymywanie się bez wyraźnej przyczyny wymaga diagnostyki i leczenia. Szybka reakcja opiekuna i konsultacja z lekarzem weterynarii mogą uratować życie psa. Regularne badania kardiologiczne, obserwacja pupila i odpowiednia profilaktyka to najlepsza droga, by uchronić zwierzę przed groźnymi konsekwencjami tachykardii.