Zaburzenia pracy serca u psów nie są rzadkością, a jednym z częściej spotykanych problemów kardiologicznych jest arytmia. To termin określający nieprawidłowy rytm pracy serca – może on być zbyt szybki, zbyt wolny lub nieregularny. Choć nie zawsze stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, to w wielu przypadkach jest sygnałem poważniejszych zaburzeń zdrowotnych.
Właściciel psa nie zawsze ma świadomość, że zmiany w zachowaniu pupila mogą mieć źródło w sercu, dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać pierwsze objawy arytmii i kiedy konieczna jest pilna wizyta u lekarza weterynarii.
Czym właściwie jest arytmia?
Serce psa pracuje w sposób rytmiczny, dzięki czemu krew jest prawidłowo pompowana do wszystkich narządów i tkanek. Rytm ten kontroluje układ bodźcoprzewodzący serca, który działa jak naturalny rozrusznik – nadaje tempo skurczom mięśnia sercowego. Arytmia pojawia się wtedy, gdy dochodzi do zaburzeń w przewodzeniu impulsów elektrycznych. Może to prowadzić do przyspieszenia pracy serca (tachykardia), jej spowolnienia (bradykardia) lub do pracy całkowicie nieregularnej.
Nie każda arytmia jest groźna – u niektórych psów wykrywa się tzw. arytmie zatokowe, które bywają fizjologiczne i nie wymagają leczenia. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy zaburzenia rytmu są objawem choroby serca, zaburzeń elektrolitowych, problemów metabolicznych czy nawet chorób ogólnoustrojowych.
Najczęstsze przyczyny arytmii u psów
Arytmia nie jest chorobą samą w sobie, ale konsekwencją różnych zaburzeń. Może pojawić się zarówno u starszych, jak i młodszych psów. Do najczęstszych przyczyn należą:
- choroby mięśnia sercowego, takie jak kardiomiopatia rozstrzeniowa czy zapalenie mięśnia sercowego,
- wady wrodzone serca, które zaburzają jego budowę i przewodzenie impulsów,
- zaburzenia hormonalne, np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy,
- ciężkie infekcje przebiegające z wysoką gorączką, które osłabiają organizm i serce,
- zaburzenia gospodarki elektrolitowej, np. niski poziom potasu czy magnezu,
- zatrucia lekami lub toksynami, które mogą uszkodzić układ krążenia,
- choroby nowotworowe w obrębie serca.
Warto podkreślić, że arytmia może być również efektem stresu, odwodnienia czy bólu, dlatego zawsze należy spojrzeć na nią szerzej – jako objaw, a nie wyłącznie problem kardiologiczny.
Jak rozpoznać arytmię u psa?
Arytmia u psa nie zawsze daje oczywiste objawy. W wielu przypadkach jest wykrywana przypadkowo podczas rutynowego badania klinicznego lub w trakcie osłuchiwania serca przez lekarza weterynarii. Jednak u niektórych psów właściciel może zauważyć niepokojące sygnały.
Najczęstsze objawy to:
- nagłe osłabienie lub omdlenia,
- nietolerancja wysiłku – pies szybko się męczy, unika zabawy i dłuższych spacerów,
- kaszel, szczególnie po wysiłku lub w nocy,
- trudności w oddychaniu, przyspieszony oddech, duszność,
- niepokój, niechęć do aktywności, pogorszenie apetytu,
- nagłe chwile dezorientacji, które mogą wyglądać jak utrata równowagi.
U niektórych psów arytmia nie powoduje widocznych objawów, a jedyną drogą do jej wykrycia są badania dodatkowe. Dlatego regularne kontrole kardiologiczne, zwłaszcza u psów starszych i ras predysponowanych, są kluczowe.
Diagnostyka arytmii – jakie badania są niezbędne?
W przypadku podejrzenia arytmii pierwszym krokiem jest dokładne osłuchiwanie serca stetoskopem. Do potwierdzenia diagnozy stosuje się jednak badania specjalistyczne, które pozwalają ocenić charakter zaburzeń rytmu i ich przyczynę.
Najczęściej wykonywane badania to:
- elektrokardiogram (EKG) – podstawowe badanie, które rejestruje impulsy elektryczne w sercu i pozwala wykryć nieprawidłowości w przewodzeniu,
- echo serca (USG serca) – umożliwia ocenę budowy i pracy mięśnia sercowego, zastawek oraz przepływu krwi,
- holter EKG – 24-godzinne monitorowanie pracy serca, które pozwala wykryć arytmie pojawiające się sporadycznie,
- badania krwi i moczu – oceniają funkcjonowanie narządów wewnętrznych i poziom elektrolitów,
- badania hormonalne – w przypadku podejrzenia zaburzeń endokrynologicznych.
Dzięki takiej diagnostyce lekarz może nie tylko stwierdzić obecność arytmii, ale także określić, czy jest ona wtórna do innej choroby, czy też stanowi odrębny problem kardiologiczny.
Leczenie arytmii u psów
Postępowanie w przypadku arytmii zależy od jej rodzaju, nasilenia i przyczyny. W niektórych przypadkach wystarczy kontrola i regularne monitorowanie pracy serca, w innych konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego.
Leki stosowane w terapii arytmii mają na celu przywrócenie prawidłowego rytmu serca lub spowolnienie jego pracy, aby zmniejszyć ryzyko powikłań. Często są to leki przeciwarytmiczne, beta-blokery lub środki regulujące gospodarkę elektrolitową. W przypadkach, gdy arytmia wynika z choroby podstawowej (np. niedoczynności tarczycy czy infekcji), kluczowe jest leczenie przyczyny.
W wyjątkowych sytuacjach, szczególnie przy ciężkich i zagrażających życiu zaburzeniach rytmu, rozważa się implantację stymulatora serca – rozrusznika, który reguluje pracę mięśnia sercowego.
Kiedy należy reagować natychmiast?
Nie każda arytmia wymaga pilnej interwencji, ale istnieją sytuacje, w których konieczne jest bezzwłoczne zgłoszenie się do lekarza weterynarii. Do takich przypadków należą:
- omdlenia lub nagłe utraty przytomności,
- ciężka duszność i sinienie błon śluzowych,
- nagła niechęć do ruchu, apatia, niemożność wstania,
- pogłębiające się osłabienie i częste zasłabnięcia.
Takie objawy mogą świadczyć o groźnych dla życia zaburzeniach rytmu serca i wymagają natychmiastowej diagnostyki oraz leczenia.
Profilaktyka i opieka nad psem z arytmią
Choć nie każdej arytmii można zapobiec, właściwa profilaktyka kardiologiczna ma ogromne znaczenie. Regularne badania kontrolne, zwłaszcza u psów starszych i ras predysponowanych (takich jak dobermany, boksery, cavalier king charles spaniele), pozwalają na wczesne wykrycie zaburzeń i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Opiekun psa z arytmią powinien zwracać uwagę na codzienne zachowanie pupila – monitorować poziom aktywności, apetyt, oddech i ogólne samopoczucie. Ważne jest także dostosowanie wysiłku fizycznego – intensywne treningi czy długie biegi nie są wskazane, ale regularne, spokojne spacery jak najbardziej.
Nie można zapominać o prawidłowym żywieniu. Dieta psa z chorobami serca powinna być bogata w taurynę i karnitynę – aminokwasy wspierające pracę mięśnia sercowego – a także odpowiednio zbilansowana pod względem sodu i potasu. W niektórych przypadkach lekarz weterynarii może zalecić specjalistyczne karmy kardiologiczne.
Podsumowanie
Arytmia u psa to zaburzenie, którego nie należy lekceważyć. Choć w części przypadków nie stanowi bezpośredniego zagrożenia, często jest objawem poważniejszych chorób serca lub całego organizmu. Świadomość objawów i szybka reakcja opiekuna mogą uratować życie psa. Regularne badania kardiologiczne, czujna obserwacja pupila i konsultacje ze specjalistą to klucz do wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia arytmii.
Odpowiedzialna opieka nad psem to nie tylko troska o codzienną aktywność i żywienie, ale również dbałość o jego serce – dosłownie i w przenośni.