Świerzb to jedna z bardziej uporczywych chorób skóry u psów, która może skutkować intensywnym świądem, wtórnymi zakażeniami skóry oraz wyraźnym pogorszeniem samopoczucia zwierzęcia. Choć kojarzony często z zaniedbaniem higieny, w rzeczywistości może dotyczyć również psów domowych, dobrze pielęgnowanych i regularnie badanych. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i wdrożenie odpowiedniego leczenia, a także zrozumienie, jak skutecznie zapobiegać nawrotom choroby.

 

 

Czym jest świerzb u psa i co go wywołuje?

Świerzb to choroba pasożytnicza wywoływana przez roztocza, czyli mikroskopijne pajęczaki żerujące w warstwach naskórka psa. U psów najczęściej spotyka się dwie formy tej choroby: świerzb drążący (świerzbowiec skórny) i świerzb uszny. Obie postaci są silnie zakaźne i mogą rozprzestrzeniać się zarówno pomiędzy psami, jak i  w ograniczonym zakresie na ludzi (świerzb drążący może powodować przemijające objawy u człowieka, tzw. świerzb zoonotyczny).

Świerzb drążący wywoływany jest przez roztocza z gatunku Sarcoptes scabiei var. canis. Pasożyty te drążą mikroskopijne tunele w warstwie rogowej naskórka, powodując silne podrażnienie, stan zapalny oraz intensywny świąd. Z kolei świerzb uszny jest wywoływany przez Otodectes cynotis i lokalizuje się przede wszystkim w przewodzie słuchowym zewnętrznym.

Objawy świerzbu – na co powinien zwrócić uwagę opiekun?

Świerzb jest chorobą, którą można podejrzewać już na podstawie samych objawów klinicznych, chociaż do potwierdzenia diagnozy niezbędne jest badanie dermatologiczne. W przypadku świerzbu drążącego najczęstsze objawy to:

• intensywny, uporczywy świąd (często niezależny od pory dnia),
• zaczerwienienie i zgrubienie skóry, szczególnie na brzegach uszu, łokciach, brzuchu i klatce piersiowej,
• łuszczenie się naskórka,
• strupy i rany po samouszkodzeniach wywołanych drapaniem,
• wypadanie sierści i miejscowe łysienie.

W przypadku świerzbu usznego typowe objawy to silne drapanie uszu, potrząsanie głową oraz ciemna, sucha wydzielina w przewodach słuchowych, przypominająca fusy z kawy.

Diagnostyka – jak potwierdza się świerzb u psa?

Rozpoznanie świerzbu stawia się na podstawie dokładnego wywiadu klinicznego, obserwacji objawów oraz badań dodatkowych. Kluczowym badaniem jest mikroskopowa analiza zeskrobiny skórnej – lekarz weterynarii pobiera materiał z podejrzanych zmian skórnych i ocenia go pod mikroskopem w poszukiwaniu obecności roztoczy, ich jaj lub fragmentów ciał pasożytów.

Warto jednak wiedzieć, że świerzbowce bywają trudne do wykrycia zwłaszcza przy niskiej liczebności pasożytów. Dlatego w niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na leczenie próbne, czyli wdrożenie terapii przeciwpasożytniczej w celu potwierdzenia rozpoznania poprzez obserwację poprawy klinicznej.

Skuteczne leczenie świerzbu – co działa naprawdę?

Leczenie świerzbu u psa wymaga systematyczności, ścisłej współpracy z lekarzem weterynarii oraz zastosowania odpowiednich preparatów przeciwpasożytniczych. Dobre efekty terapeutyczne uzyskuje się dzięki stosowaniu nowoczesnych leków dostępnych w różnych formach: tabletek doustnych, kropli spot-on lub kąpieli leczniczych.

Do najczęściej stosowanych substancji należą:

• Iwermektyna – stosowana doustnie lub iniekcyjnie, skuteczna, ale przeciwwskazana u niektórych ras (np. collie, sheltie),
• Selamektyna – w formie spot-on, dobrze tolerowana i skuteczna przy regularnym stosowaniu,
• Afoxolaner i fluralaner – nowoczesne substancje z grupy izoksazolin, podawane w postaci tabletek, działają szybko i długo, a dodatkowo zabezpieczają psa przed innymi pasożytami, jak pchły i kleszcze.

Dodatkowo, w przypadkach zaawansowanych lub powikłanych wtórnymi infekcjami bakteryjnymi czy grzybiczymi, może być konieczne włączenie antybiotyków, leków przeciwzapalnych oraz szamponów dermatologicznych. Leczeniu powinny zostać poddane także inne psy w domu, nawet jeśli nie wykazują objawów w celu przerwania cyklu zakażeń.

Jak długo trwa leczenie i kiedy można mówić o wyleczeniu?

Czas leczenia świerzbu zależy od stopnia zaawansowania choroby i zastosowanego protokołu terapeutycznego. Najczęściej pełna kuracja trwa od 4 do 8 tygodni. Kluczowe znaczenie ma kontynuacja leczenia przez określony czas po ustąpieniu objawów – pozwala to wyeliminować wszystkie pasożyty i zapobiega nawrotom.

Wyleczenie potwierdza się na podstawie ustąpienia świądu, poprawy stanu skóry oraz braku roztoczy w kontrolnych badaniach mikroskopowych. Warto również monitorować psa przez kilka tygodni po zakończeniu leczenia – jeśli świąd powróci, konieczna może być powtórna terapia.

Profilaktyka świerzbu – jak zapobiegać zakażeniu?

Ochrona psa przed świerzbem to nie tylko kwestia stosowania preparatów przeciwpasożytniczych, ale również odpowiedniej profilaktyki behawioralnej i środowiskowej. Oto kluczowe zasady, które warto wdrożyć na co dzień:

• regularne stosowanie preparatów przeciwpasożytniczych – najlepiej takich, które działają również na roztocza (izoksazoliny, selamektyna),
• unikanie kontaktu z nieznanymi, zarażonymi zwierzętami – zwłaszcza w schroniskach, hotelach dla psów, parkach,
• regularna kontrola stanu skóry, zwłaszcza u psów krótkowłosych i o wrażliwej skórze,
• szybka interwencja w przypadku wystąpienia świądu lub innych objawów skórnych – im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym mniejsze ryzyko powikłań,
• dezynfekcja legowisk, koców i akcesoriów psa – szczególnie podczas leczenia,
• profilaktyczne badania kontrolne u lekarza weterynarii – zwłaszcza u psów, które wcześniej przeszły świerzb lub mają kontakt z większą liczbą zwierząt.

Czy człowiek może zarazić się świerzbem od psa?

Choć pasożyt wywołujący świerzb jest typowo psim roztoczem, może czasem wywołać przemijające objawy skórne u ludzi, zazwyczaj w postaci swędzących krostek lub grudek w miejscu kontaktu ze skórą psa. Zmiany te znikają po eliminacji źródła zakażenia i nie wymagają długotrwałego leczenia. Niemniej jednak, świerzb psów nie kolonizuje ludzkiego naskórka, więc ryzyko rozwoju pełnoobjawowej choroby u człowieka jest minimalne.

Świerzb u psa to poważna, ale w pełni uleczalna choroba pasożytnicza, pod warunkiem wczesnego rozpoznania i konsekwentnego leczenia. Kluczem do sukcesu jest nie tylko stosowanie odpowiednich leków, ale także zrozumienie cyklu życia pasożyta i zapobieganie nawrotom choroby. Dzięki postępowi farmakologii weterynaryjnej mamy dziś do dyspozycji skuteczne i bezpieczne metody leczenia, które pozwalają szybko przywrócić komfort życia psu i spokój jego opiekunowi.

Jeśli podejrzewasz świerzb u swojego psa, nie czekaj – skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek weterynaryjnych Grupy LuxVet i umów się na konsultację. Wczesna diagnoza to najkrótsza droga do zdrowej skóry i ulgi dla Twojego pupila.